ભંડારાએ ભારતના મહારાષ્ટ્ર રાજ્યનો એક જિલ્લો છે. રાજ્યના પૂર્વ ભાગમાં સ્થિત, જિલ્લો 3,742 ચોરસ કિલોમીટરના વિસ્તારને આવરી લે છે અને તેની વસ્તી 1.2 મિલિયનથી વધુ છે. જિલ્લો તેના સમૃદ્ધ ઇતિહાસ, સાંસ્કૃતિક વારસો અને કુદરતી સૌંદર્ય માટે જાણીતો છે. આ બ્લોગમાં, અમે ભંડારા જિલ્લાના વિવિધ પાસાઓનું વર્ણન કરીશું, જેમાં તેની ભૂગોળ, ઇતિહાસ, અર્થતંત્ર, સંસ્કૃતિ અને પ્રવાસનનો સમાવેશ થાય છે.
- આ પણ વાંચો —>હનુમાન ચાલીસા
ભૂગોળ
ભંડારા જિલ્લો મહારાષ્ટ્રના પૂર્વ ભાગમાં સ્થિત છે અને તેની પશ્ચિમમાં નાગપુર જિલ્લો, દક્ષિણમાં ચંદ્રપુર જિલ્લો, પૂર્વમાં ગોંદિયા જિલ્લો અને ઉત્તરમાં મધ્ય પ્રદેશના બાલાઘાટ જિલ્લો છે. જિલ્લો ડુંગરો, જંગલો અને નદીની ખીણોથી ઘેરાયેલો છે. વૈનગંગા નદી જિલ્લામાંથી વહે છે, જે પ્રદેશને સિંચાઈ અને પીવાના પાણીનો સ્ત્રોત પૂરો પાડે છે. જિલ્લો ઘણી નાની નદીઓ અને પ્રવાહોનું ઘર પણ છે.
ઇતિહાસ
ભંડારા જિલ્લો સમૃદ્ધ અને વૈવિધ્યસભર ઇતિહાસ ધરાવે છે, જેમાં ઘણા પ્રાચીન અને મધ્યયુગીન સ્મારકો સમગ્ર પ્રદેશમાં પથરાયેલા છે. આ જિલ્લા પર સાતવાહન, રાષ્ટ્રકુટ, ચાલુક્યો અને નાગપુર સામ્રાજ્ય સહિત અનેક રાજવંશોનું શાસન હતું. આ જિલ્લાએ ભારતના સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી, જેમાં ઘણા સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ આ પ્રદેશના હતા. આ જિલ્લો અનેક સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક કેન્દ્રોનું ઘર પણ છે, જેમાં નાગપુરમાં સ્થિત બૌદ્ધ મંદિર, દીક્ષાભૂમિનો સમાવેશ થાય છે, જે ભારતમાં બૌદ્ધો માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ તીર્થસ્થાનોમાંનું એક માનવામાં આવે છે.
- આ પણ વાંચો —>બીડ શહેર વિશે જાણવા જેવું
અર્થતંત્ર
ભંડારા જિલ્લો મુખ્યત્વે કૃષિપ્રધાન પ્રદેશ છે, જેમાં સ્થાનિક અર્થતંત્રનો મુખ્ય આધાર કૃષિ છે. જિલ્લો ડાંગર, કપાસ, સોયાબીન અને હળદરના ઉત્પાદન માટે જાણીતો છે. આ પ્રદેશમાં અનેક નાના અને મધ્યમ કક્ષાના વન આધારિત ઉદ્યોગો કાર્યરત હોવા સાથે આ જિલ્લામાં સમૃદ્ધ વન અર્થતંત્ર પણ છે. આ જિલ્લો કાપડ, કાગળ અને વિદ્યુત સામાનના ઉત્પાદન સહિત અનેક નાના પાયાના ઉદ્યોગોનું ઘર પણ છે.
- આ પણ વાંચો —>અકોલા શહેર વિશે જાણવા જેવું
સંસ્કૃતિ
ભંડારા જિલ્લો સમૃદ્ધ અને જીવંત સંસ્કૃતિ ધરાવે છે, જેમાં સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન અનેક તહેવારો અને પરંપરાઓ ઉજવવામાં આવે છે. આ જિલ્લો બાલાજી મંદિર, મહાકાલી મંદિર અને ચંદ્રપુર કિલ્લા સહિત અનેક ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક કેન્દ્રોનું ઘર છે. આ જિલ્લો તેના પરંપરાગત લોક નૃત્યો માટે પણ જાણીતો છે, જેમાં ગોંડલ અને લાવણીનો સમાવેશ થાય છે. જિલ્લાનું ભોજન પણ અનોખું છે, જેમાં વહાડી મિસલ, મસાલેદાર દાળ-આધારિત કરી અને ઝુંકા ભાકરી, ચણાના લોટમાંથી બનેલી અને બ્રેડ સાથે પીરસવામાં આવતી વાનગી જેવી અનેક સ્થાનિક વાનગીઓ છે.
- આ પણ વાંચો —>અહેમદનગર શહેરની વાતો
પ્રવાસન
ભંડારા જિલ્લામાં ઐતિહાસિક સ્મારકો, ધાર્મિક સ્થળો અને કુદરતી સૌંદર્યના સ્થળો સહિત અનેક પ્રવાસન આકર્ષણો છે. જિલ્લાના કેટલાક લોકપ્રિય પ્રવાસી આકર્ષણોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
નાગઝીરા વન્યજીવ અભયારણ્ય
આ જિલ્લામાં આવેલું વન્યજીવન અભયારણ્ય છે અને વાઘ, ચિત્તો અને પક્ષીઓની વિવિધ પ્રજાતિઓ સહિત તેની વિવિધ વનસ્પતિ અને પ્રાણીસૃષ્ટિ માટે જાણીતું છે.
- આ પણ વાંચો —>અમરાવતી શહેરની વાતો
આંબાગઢ કિલ્લો
આ જિલ્લામાં સ્થિત એક પ્રાચીન કિલ્લો છે અને તે તેના અદભૂત સ્થાપત્ય અને મનોહર દૃશ્યો માટે જાણીતો છે.
લોહારા વન્યજીવ અભયારણ્ય
આ જિલ્લામાં આવેલું બીજું વન્યજીવ અભયારણ્ય છે અને તેની વિવિધ વનસ્પતિ અને પ્રાણીસૃષ્ટિ માટે જાણીતું છે, જેમાં સુસ્તી રીંછ, જંગલી કૂતરા અને પક્ષીઓની અનેક પ્રજાતિઓનો સમાવેશ થાય છે.
શ્રી ભવાની મ્યુઝિયમ
આ જિલ્લામાં સ્થિત એક સંગ્રહાલય છે અને તે પ્રાચીન કલાકૃતિઓ અને સાંસ્કૃતિક પ્રદર્શનોના સંગ્રહ માટે જાણીતું છે.
ભંડારા જિલ્લો સમૃદ્ધ ઇતિહાસ, અનન્ય સંસ્કૃતિ અને અદભૂત કુદરતી સૌંદર્ય ધરાવતો આકર્ષક અને ગતિશીલ પ્રદેશ છે. જિલ્લાના કૃષિ અને જંગલ આધારિત ઉદ્યોગો સ્થાનિક વસ્તી માટે આજીવિકાનો સ્ત્રોત પૂરો પાડે છે.
